Δεν υπάρχουν δημόσιες δασικές εκτάσεις στην Κρήτη

ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΔΑΣΙΚΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ
ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΕΙΜΕΝΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΚΑΙ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

ΠΩΣ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΟΙ ΔΑΣΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ ΜΕ ΤΙΣ ΑΠΕ  

Το Ελληνικό Δημόσιο δεν έχει δικαιώματα επί των δασικών γαιών στην Κρήτη. Αυτό αποδεικνύεται από την ισχύουσα νομοθεσία αλλά και από την ιστορική εξέλιξη του όλου ζητήματος των ιδιοκτησιών στο νησί από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, της διαδόχου αυτής Κρητικής Πολιτείας και εν τέλει από της ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα το 1913.

Η ανάρτηση των δασικών χαρτών για την Κρήτη, ήρθε περίτρανα να ανοίξει εκ νέου το μεγάλο αυτό κεφάλαιο και να προκαλέσει σοβαρές απορίες για την σπουδή των συντακτών των δασικών χαρτών, να αγνοήσουν την ισχύουσα νομοθεσία αλλά και το ιδιάζων καθεστώς που νόμιμα ισχύει στο νησί μας, στα νησιά το Ιουνίου Πελάγους και επίσης στην Λέσβο, την Σάμο, την Χίο, στα Κύθηρα, τα Αντικύθηρα και σε όλες τις Κυκλάδες. 

Σύμφωνα, πάντως, με τα νομίμως ισχύοντα, το Ελληνικό Δημόσιο ως προς τις δασικές εκτάσεις κατέχει μόνο την νήσο Δία ανοιχτά του Ηρακλείου και τα ακρωτήρια της Γραμβούσας και του Ρωδοπού στα Χανιά. Άλλες δασικές εκτάσεις ούτε έχει, ούτε είχε. Προς τούτο, και εγείρονται ερωτηματικά.Διότι ταυτόχρονα έχει παραχωρήσει δικαιώματα ανάπτυξης ανεμογεννητριών σε όλο το νησί, πάνω σε εκτάσεις που οι αναρτημένοι χάρτες χαρακτηρίζουν δημόσιες δασικές ενώ δεν είναι τίποτα από τα δύο.

Έγινε τυχαία από τους συντάκτες των χαρτών, η μετατροπή τόσων μεγάλων ιδιωτικών ή δημοτικών (παλαιότερα κοινοτικών) εκτάσεων σε δασικές άρα δημόσιες γαίες ή υπάρχει απώτερος σκοπός; Δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν, πως όλο αυτό που γίνεται αποσκοπεί στην υλοποίηση του σχεδιασμού τοποθέτησης αμέτρητων ανεμογεννητριών στο νησί, όπως άλλωστε είναι ο σχεδιασμός της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας από το 2011 και εντεύθεν.

Ακόμα, όμως, και αν δεχθούμε πως δεν έχει να κάνει η σπουδή αυτή με τις ΒΑΠΕ, τότε δημιουργείται ακόμα ένα ερώτημα: με ποιο δικαίωμα το κράτος σχεδίασε την τοποθέτηση ανεμογεννητριών στα «δάση» της Κρήτης από το 2011 ενώ δεν έχει κανένα ιδιοκτησιακό δικαίωμα επ’ αυτών; Μήπως επειδή δεν είχε δάση, ήθελε να αποκτήσει για αυτό το σκοπό και μόνο, ώστε να ανταποκριθεί στις μνημονιακές συμβάσεις που στο μεταξύ υπέγραφε με την Ευρώπη και δει με την Γερμανία;

Δεν θα μπούμε στην διαδικασία των θεωριών. Με απλά λόγια θα θέσουμε όμως ερωτήματα και θα παραθέσουμε τα γεγονότα. Διότι δεν είναι απλό το ζήτημα. Αλλά δεν είναι και τόσο σύνθετο. Είναι εύκολο να εξαχθούν συμπεράσματα.

Ας πάμε, λοιπόν, με απλή συλλογιστική:

1. Από το 2011 έχει συνταχθεί ο χάρτης με την ανάπτυξη των ανεμογεννητριών στο νησί μας. Με τις όποιες τροποποιήσεις του έως σήμερα, είναι αναρτημένος στην ιστοσελίδα rae.gr
2. Όπως φαίνεται στον χάρτη και όπως αναγράφεται στον επίσημο ενημερωτικό ιστότοπο της ΡΑΕ, έχουν ήδη παραχωρηθεί σχετικά δικαιώματα σε εταιρείες, δηλαδή έχουν δοθεί εκτάσεις για να τοποθετηθούν ΑΠΕ.
3. Τα πάρκα ΑΠΕ επιτρέπεται να τοποθετούνται σε δασικές εκτάσεις όπως ρητά αναφέρεται στο άρθρο 58 του νόμου 998/79 όπως ισχύει σήμερα, με τις όποιες τροποποιήσεις του.

4. Στην Κρήτη, λοιπόν, το ελληνικό δημόσιο θα μπορούσε να δώσει εκτάσεις για ΑΠΕ στην νήσο Δία και στα Ακρωτήρια Γραμβούσα και Ρωδοπού. Ωστόσο έχει παραχωρήσει εκτάσεις σχεδόν σε ολόκληρο το νησί όπως δείχνει ο χάρτης της ΡΑΕ! Και αυτό χωρίς περιστροφές, βρίθει ερωτηματικών, που όχι μόνο δεν έχουν απαντηθεί, αλλά αποτελούν σοβαρότατη πρόκληση για τον κοινό νου.
5. «Κλειδί» για να καταλάβουμε τι συμβαίνει, είναι  τα άρθρα 58 και 62 του Ν998/79. Διότι στο μεν πρώτο δίνεται η δυνατότητα να τοποθετηθούν ΑΠΕ στις δασικές εκτάσεις αλλά στο δεύτερο προαναφερόμενο άρθρο, καθίσταται μεταξύ άλλων σαφές ότι «επί των πάσης φύσεως αμφισβητήσεων, ή διενέξεων ή δικών μεταξύ του∆ηµοσίου, είτε ως ενάγοντος είτε ως εναγοµένου είτε ως αιτούντος είτε ωςκαθ' ου η αίτησις, και φυσικού ή νοµικού προσώπου, όπερ επικαλείται ή αξιοίοιοδήποτε δικαίωµα, εµπράγµατον ή µη, επί των δασών, των δασικώνεκτάσεων ή των εις το άρθρον 74 του παρόντος νόµουαναφεροµένωνεδαφών, το ως άνω φυσικόν ή νοµικόνπρόσωπον οφείλει να αποδείξει τηνπαρ' αυτώ ύπαρξιν του δικαιώµατός του.Κατ' εξαίρεσιν η διάταξις αυτή δεν ισχύει εις τας περιφερείας τωνΠρωτοδικείων των Ιονίων Νήσων, της Κρήτης και των Νοµών Λέσβου, Σάµου και Χίου και των Νήσων Κυθήρων, Αντικυθήρων και Κυκλάδων.»
6. Άρα, για να τοποθετηθούν ΑΠΕ, το δημόσιο έπρεπε να έχει δασικές εκτάσεις να παραχωρήσει. Στην Κρήτη, όμως, δεν είχε τις δασικές εκτάσεις που χρειάζονταν. Με βάση τους χάρτες της ΡΑΕ, έχει όμως ήδη εκχωρήσει εκτάσεις, οι οποίες νομικά δεν του ανήκαν και δεν του ανήκουν!
7. Θα του ανήκουν,όμως, αν ισχύσουν οι αναρτημένοι δασικοί χάρτες! Διότι μόνο έτσι καταφέρνει να ξεπεράσει όσα προαναφέραμε για το άρθρο 62 του ισχύοντος νόμου 998/79 και να θέσει σε πλήρη εφαρμογή το άρθρο 58 του ίδιου νόμου και στο νησί μας αλλά και στις άλλες περιοχές με το ίδιο καθεστώς.
8. Όλη η αυτή η συλλογιστική έχει προκαλέσει και έχει δημιουργήσει πολλά ερωτηματικά.

Εάν και εφόσον, όλα τα παραπάνω είναι συμπτώσεις και δεν συντρέχουν άλλοι λόγοι, τότε το ελληνικό κράτος οφείλει να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων. Δηλαδή, να σεβαστεί τους πολίτες, να διορθώσει τους δασικούς χάρτες και να μην εγείρει αξιώσεις για δάση που δεν υπάρχουν και εκτάσεις που ανήκουν σε δήμους και πολίτες.

Κυρίως να θέσει τέρμα στην υπόθεση των ανεμογεννητριών! Δεν πρόκειται ποτέ η Κρήτη να αποδεχθεί το ειδεχθές και καταστροφικό σχέδιο της ΡΑΕ για να μετατραπεί χωρίς λόγο το νησί μας σε «μπαταρία» για τα συμφέροντα και μόνο πλούσιων πολυεθνικών εταιρειών! Αυτό πρέπει να κατασταθεί σαφές προς πάσα κατεύθυνση!

ΤΟ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

Κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας περί του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των γαιών της Κρήτης, τα επίσημα στοιχεία αναφέρονται στο ιστορικό σύγγραμμα του Ν. Σταυράκη«Στατιστική του πληθυσμού της Κρήτης», εκδόσεως του 1890, ενώ δηλαδή ακόμη διαρκούσε η Οθωμανική κυριαρχία στο νησί. Γράφει ο Σταυράκης (υποσημείωση της σελίδας 148):

« Δημόσιαι ή Βασιλικαίγαίαι δεν υπάρχουσι σήμερον εν τη υπαίθρω χώρα της νήσου. ΄Απασα η γη, ανήκει εις τους ιδιώτας κατοίκους, και αυτά δε τα μη ιδιόκτητα όρη και αι βοσκαί, εισίδιανεμημέναι εις τας κοινότητας των χωρίων, άτινα νέμονται αυτάς ως ιδίαν επίκοινονπεριουσίαν, ουδέν καταβάλλοντα νομής τέλος. Μόνον εις τα ακρωτήρια της Γραμβούσης και Ροδωπού, υπάρχουσιβοσκαί τινές ανήκουσαι εις το δημόσιον και εκμισθούμεναι ετησίως εις ιδιώτας. Εις την αυτήν κατηγορίαν υπάγονται και αι επί της νήσου Δίας βοσκαί. Εκ της εκμισθώσεως αυτών το δημόσιον της Κρήτης ταμείον, πορίζεται ετησίως ευτελές τι ποσόν, μη υπερβαίνον τα 35  γρόσια, αναγραφόμενον εις τον προϋπολογισμόν των εσόδων, υπό τον τίτλον«δημόσια νομήματα».

Ο συγγραφέας του έργου Ν. Σταυράκης, ήταν Γραμματέας της Γενικής Διοικήσεως Κρήτης και επομένως ήταν εκείνος που συνέτασσε τους ετήσιους προϋπολογισμούς της Κρήτης, αρμόδιος μεταξύ άλλων και για τη διαχείριση της ιδιωτικής περιουσίας του οθωμανικού δημοσίου στην Κρήτη.

Σε πρόσφατο άρθρο του, το οποίος στηρίζεται σε αξιόπιστες ιστορικές πηγές, ο Πολιτικός Μηχανικός Γιάννης Δαμιανάκης, μεταξύ άλλων έγραψε για την ίδια περίοδο: «Την τελευταία περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας στην Κρήτη, μετά το 1870, δεν είχαν ισχύ στην Κρήτη, οι νομοθετικές πράξεις της Υψηλής Πύλης, οι οποίες ήταν αντίθετες με τον Οργανικό νόμο, είτε αφορούσαν ζητήματα, για τα οποία είχε αναγνωρισθεί αποκλειστική αρμοδιότητα της Συνέλευσης (Βουλής) των Κρητών. Αντί της νομοθεσίας για τα δάση, η οποία ίσχυσε στο μεγαλύτερο μέρος της αυτοκρατορίας, στην Κρήτη είχαν εφαρμογή οι «Προσωριναί διατάξεις περί δασών»,  όπως διασώζονται στο επίσημο «φύλλο Κρήτης» (εφημερίδα Κυβερνήσεως) με ημερομηνία 18/6/1884. Ως προς το ιδιοκτησιακό καθεστώς, τα δάση διακρίνονται σε ιδιωτικά και κοινοτικά, χωρίς την ελάχιστη μνεία περί δημοσίων δασών.[1] Ως κοινοτικά δάση, αναφέρονται οι βοσκότοποι που ανήκαν στις Κοινότητες και παραχωρούνταν σε κοινή χρήση των κατοίκων της Κοινότητας και μόνο αυτών, οι εκτάσεις δηλαδή τις οποίες ο Ν. Σταυράκης αποκαλεί «μη ιδιόκτητα όρη και βοσκές». Κοινοτικά δάση αυτού του είδους (μπαλταλίκια), προβλεπόταν σε όλες τις περιοχές της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, και η διαχείριση τους ρυθμιζόταν από τα άρθρα 92 – 101 του νόμου περί γαιών. Το ελληνικό κράτος, αναγνώρισε σε όλη την επικράτεια αυτές τις εκτάσεις, ως ιδιωτική περιουσία των Κοινοτήτων (Ν. 2074/20 άρθρο 1) και συνεπώς, το ελληνικό δημόσιο έπαψε να έχει οποιοδήποτε δικαίωμα κυριότητας σ’ αυτές.

Στις αντιδικίες του δημοσίου με ιδιώτες, το δημόσιο αξιώνει σήμερα την από μέρους του ιδιώτη  προσκόμιση «ταπίου», με το οποίο να παραχωρείται δικαίωμα διηνεκούς εξουσίασης (τεσσαρούφ). Όπως αναφέρθηκε ήδη, τέτοιοι τίτλου δεν εκδίδονταν στην Κρήτη. Το ταπίο, ως τίτλος, περιγράφεται στο άρθρο 3 του νόμου περί γαιών, προκειμένου για τις δημόσιες γαίες (εμιριγιέ), αλλά όχι και για τις ιδιόκτητες (εμουλκέ). Την διαφορά αυτή αποδέχεται επίσης η νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων (Α.Π. 200/1934, Α.Π. 466/1957 και Α.Π. 1135/75). Από τα παραπάνω γίνεται φανερό, πως η αναφορά στη νομολογία περί ταπίων, όπως γίνεται σε πολλές δικαστικές αποφάσεις σήμερα, δεν μπορεί να αφορά περιοχές, των οποίων η γη είχε χαρακτηρισθεί ως τελείας ιδιοκτησίας.

Δεν υπάρχει επομένως αμφιβολία ότι, κατά την εκπνοή της Οθωμανικής κυριαρχίας στην Κρήτη, δεν υπήρχε δημόσια γη, αντίθετα με ότι συνέβη στην ηπειρωτική χώρα, δεν υπήρχε επομένως κληροδότημα προς το διάδοχο ελληνικό δημόσιο. Όλη η γη, είτε καλλιεργημένη, είτε βοσκότοπος, είτε δάσος, ανήκε στους κατοίκους της χριστιανούς και μουσουλμάνους, ως τελεία ιδιοκτησία, είτε στις Κοινότητες όπως εξηγήθηκε.»

Στο ίδιο αναφέρεται: «Είναι δε ξεκάθαρο πως κανένα άρθρο του Συντάγματός της Κρητικής Πολιτείας και του Κρητικού Αστικού Κώδικα δεν αναφέρει οτιδήποτε περί δημοσίων κτημάτων τα οποία αποκτήθηκαν κατά διαδοχή του οθωμανικού δημοσίου, σε αντίθεση με τα κρατούντα στην ηπειρωτική χώρα. Αντίθετα μάλιστα, η Κρητική Πολιτεία προχώρησε στην «ιδιωτικοποίηση» - όπως θα λέγαμε σήμερα - των λεγόμενων βακουφικών κτημάτων (άρθρο 107 του Συντάγματος του 1907), τα οποία, αν και τελείας ιδιοκτησίας, είχαν δεσμευμένες προσόδους υπέρ δημοσίων ιδρυμάτων, δηλαδή του κατά τόπους οθωμανικού εφκαφίου. Σε όλη τη διάρκεια της Κρητικής Πολιτείας (1899 – 1913), οι ετήσιοι προϋπολογισμοί του κράτους, προέβλεπαν ιδιαίτερο άρθρο (κωδικό), για τις «προσόδους εκ δημοσίων νομημάτων», με το ίδιο ευτελές ύψος εσόδων, όπως το περιγράφει ο Ν. Σταυράκης»

Το Ελληνικό κράτος σε όλες τις πράξεις του ακολούθως, σε όλους τους νόμους που εξέδωσε πάντα μιλούσα για εξαγορά γης, όταν το είχε ανάγκη και μάλιστα στην εισηγητική έκθεση που συνοδεύει το Ν. 3345/25 της Δ’ Συντακτικής Συνελεύσεως (αφορά την ίδρυση των Εφεδροταμείων), διαβάζουμε ότι, η Πολιτεία προκειμένου να αποζημιώσει τους εφέδρους πολεμιστές, αναγκάζεται ν’ απαλλοτριώσει μοναστηριακή περιουσία, επειδή δεν υπάρχει δημόσια γη στην Κρήτη!

Με το Ν. 2074/20 τα κοινοτικά κτήματα (μπαλταλίκια) αναγνωρίσθηκαν ως περιουσία των Κοινοτήτων σε ολόκληρη τη χώρα. Το έτος 1929 το ελληνικό κράτος επανέλαβε και εξειδίκευσε για την Κρήτη, την «παραχώρηση» αυτή, συντάσσοντας μάλιστα και σχετικούς πίνακες. Το άρθρο 51 Ν. 4108/1929 (ΦΕΚ 109Α/20-3-1929) αναφέρει κατά λέξη: «Παραχωρούνται εις την κυριότητα και νομήν εκάστης των εν τη νήσω Κρήτη κοινοτήτων, οι εντός των ορίων της περιφερείας των περιλαμβανόμενοι εθνικοί βοσκήσιμοι τόποι, κοινώς «αγριάδες», διατίθενται δε ούτοι εις τους κατοίκους των κοινοτήτων προς βόσκησιν των ζώων και κατά τας διατάξεις των άρθρων 268 – 272 του κώδικος περί δήμων και κοινοτήτων».

Με διάφορες νομοθετικές ρυθμίσεις φτάσαμε στον ισχύοντα νόμο 998/79, ο οποίος αναλύθηκε παραπάνω. Όλοι οι νομικοί και όλοι οι ιστορικοί που αυτές τις ημέρες έχουν ασχοληθεί ερευνητικά με το θέμα, διαπιστώνουν, πως το ιδιοκτησιακό καθεστώς στην Κρήτη είναι όχι μόνο διαφορετικό από αυτό της υπόλοιπης χώρας, αλλά το δημόσιο δεν έχει κανένα δικαίωμα να χαρακτηρίζει αυθαίρετα εκτάσεις ως δημόσιες δασικές. Και αυτό δεν αφορά μόνο τους ιδιώτες που διαμαρτύρονται και βρίσκονται στους δρόμους διαδηλώνοντας τις τελευταίες ημέρες. Αφορά και τους Δήμους, από τους οποίους υπάρχει κίνδυνος να αφαιρεθεί το σύνολο της περιουσίας τους, αν δεν κινηθούν ως οφείλουν για την προστασία της δημοτικής περιουσίας. 

[1]Η εφημερίδα της Κυβερνήσεως της εποχής, έχει εκδοθεί σε πολύτομο έργο με τον τίτλο «ΚΡΗΤΙΚΟΙ ΚΩΔΙΚΕΣ». Οι περί Δασών Διατάξεις σώζονται στις σελίδες 146 – 147

ΠΗΓΗ